तीन अनूदित कविता

निमेष निखिल साहित्यकार तथा अनुवादक हुन् । उनका मनहरूको परिसर (कवितासङ्ग्रह– २०६५), उमेरको नदी (लामा कविताहरू– २०७०) शोकगीतको पोस्टमार्टम (कविता सङ्ग्रह– २०७१) प्रकाशित छन् । प्रस्तुत छ, सप्तरंगी शुक्रवारमा उनका तीन अनूदित कविताः 

१. जनतन्त्रको सूर्योदयमा
-धूमिल

रक्तपात-
हुने छैन कहीँकतै
मात्र, एउटा पात खस्ने छ !
मात्र, एउटा काँध झुकेर जाने छ !
छटपटाइरहेका पाखुरा र
पीडाले रोइरहेका आँखालाई
बेरबार पारेर राता फित्ताहरूमा एकसाथ
राखिदिने छन्-
काला दराजका निश्चल एकान्तमा
जहाँ रातारात
संविधानका धाराहरू
क्रोधित मान्छेका प्रतिबिम्बहरूलाई
फेरिदिन्छन्
देशको मानचित्रमा
पूरै आकाशलाई
विभाजन गरेर दुई भागमा
एउटा निःशब्द प्रतिबिम्ब बढ्ने छ अगाडि
पर्खालहरूमा बजिरहने छन्
हवाइ हमलाबाट सुरक्षित रहने विज्ञापनहरू
या
ता
या
त
लाई
बा
टो
दिँदै बलिरहेका हुने छन्
चौबाटाका बत्तीहरू

लोकमार्गको पछिल्लो भागले
ओढिरहेको हुने छ
पहेँलो अन्धकार
सहरका समस्त
पशुवृत्तिहरूका विरुद्ध
गल्लीहरूमा नाङ्गै घुमिरहेकी
बौलाही महिलाको ‘गर्भिणी पेट’ जसरी
लोकमार्गको पछिल्लो भागले
ओढिरहेको हुने छ पहेँलो अन्धकार
र, तिमी
अनुभव गर्दै हुने छौ- अवश्यकताका
हरेक मोर्चामा
तिम्रो शङ्का
एउटाको निद्रा र
अर्काको तिरस्कारसँग
युद्ध गरिरहेछ
मिसिएर अपराधीहरूको झुन्डमा
आफ्नै आवाजको अनुहार छाम्नका लागि
कवितामा
अब कुनै शब्द तुच्छ भइरहेको छैनः
तर मौन रहने छौ तिमी,
तिमी मौन रहने छौ र त्यो लज्जालाई
अर्थहीन मौनताका साथ सहन गर्ने छौ-
यो जानेर कि तिम्रो मातृभाषा
त्यो भाँडा माझ्ने आइमाईको जस्तो छ, जो
महाजनसित रातभरि
सुत्नका लागि सहमत छे-
केवल एउटा साडीका लागि
टाउको काटिएको कुखुराजस्तै तड्पिँदै ।
जनतन्त्रमा

बिहानी भन्नु-
मात्र, चम्किरहेका रङहरूको तिरिमिरी हो
र, यो जानेर पनि, मौन रहने छौ तिमी
वा कदाचित्, पुनरागमनका लागि पहल गर्ने मान्छेको
खोजीमा
एकपल्ट फेरि
तिमी फर्किन चाहने छौ मृत इतिहासमा
तर ठिक त्यसै बेला-
स्मृतिहरूमा बिहानीको पर्दा हाल्दै
अयातित हावा चल्न थाल्ने छ
समाचारपत्रहरूको प्रखर ताप र
वनस्पतिहरूका हरिया उखानटुक्काले
सान्त्वना दिने छन् तिमीलाई
र, समावेश हुनका लागि
रापिँदै गरेको जनतन्त्रको सूर्योदयमा
चुपचाप खोलेर पछिल्लो ढोका-
आफ्ना दिनचर्याको
आउने छौ बाहिर तिमीर त
जहाँ घाँसको टुप्पामा
थर्थराइरहेको टल्पलाइरहेको शीतको एउटा थोपा
झरेर जानका लागि
प्रतीक्षा गरिरहेको छ-
तिम्रो सहमतिको ।

‘संसद से सडक तक’ बाट

२. गरिबी हटाऔँ

-सर्वेश्वरदयाल सक्सेना

सुन्नासाथ गरिबी हटाऔँ
उसले माटोले आफ्नो टाउको पखाली
र, बसी घरमै पालेको बाँदरअगाडि
जसले खान थाल्यो उसका जुम्राहरू ।
पँधेराको ढुङ्गामा निकै पछारी 
उसले आफ्नो लुङ्गी
धुजाधुजा भएपछि 
त्यसको मयल झन्डाको अकारमा बगेर निस्कियो,
तन्किएर उभिई ऊ घाममा,
उसले ओढेको मजेत्रो कुनै किल्लामा लागेको
शत्रुको सिँढीजसरी
अडिएको थियो उसमा
जहाँबाट ऊ समृद्धि उक्लिँदै गरेको हेर्दै थिई ।

सुन्नासाथ गरिबी हटाऔँ
साराका सारा मान्छे फाटेका जुत्ता सिएर
अनि, चप्पलमा काँटी ठोकेर हिँडे,
निकैबेर हिँडेपछि
जब ती सोच्नका लागि बसे- कता जाने ?
तबसम्म फेरि फाटिसकेका थिए तिनका जुत्ता 
र, उनीहरू नाङ्गै खुट्टा मोचीको खोजीमा थिए ।

सुन्नासाथ गरिबी हटाऔँ
तिनीहरूले एक वृद्धलाई समाते-
जो त्यताबाट जाँदै थियो कतै
र, गन्न थाले उसका चाउरीहरू,
तेइस वर्षसम्म गनेपछि
जब ती अल्मलिए हिसाबमा
त्यसपछि फेरि सुरू गरे गन्ती
त्यति बेलासम्म कम भइसकेको थियो तिनका आँखाको ज्योति
आँखीभौँहरूमा अस्ताइसकेको थियो घाम,
तिनले सोधे वृद्धसँग-
‘के उसले ल्याउन सक्छ राँको ?’
जब उसले गरेन कुनै हलचल
ढल्किएर ढल्यो शरीर एकातिर
अन्ततः तिनले त्यसलाई नै राँकोजसरी 
लिएर हिँड्नेबारे सोच्न थाले
अनि पो थाहा भो तिनलाई-
तिनीहरूका काँधमा मासु नै छैन
र, तिनलाई प्रतीक्षा गर्नु छ- शववाहनको ।

सुन्नासाथ गरिबी हटाऔँ
ती लम्किए चिहानहरूतिर
र, शवहरूबाट निकाल्न थाले कात्रो
जो फोहोर र पुराना थिए,
फेरि ती गए नयाँ कात्रो किन्न
जब आए फर्केर
शवहरूका ठाउँमा बसेका थिए गिद्ध ।

सुन्नासाथ गरिबी हटाऔँ
तिनीहरू बाँधेर चाउरिएका पेटमा सिरानी
घाँसे चौरमा ठिङ्ग उभिए,
आफ्नो आधा शरीर गाई
र, आधा बाँधेर घोडाको पुच्छरमा
चौरभरि घिस्रिएपछि
जब रोकिए ती-
तिनका सबै दाँत झरिसकेका थिए
र, तिनीहरू तातो पानी उमालिरहेका थिए ।

सुन्नासाथ गरिबी हटाऔँ
उनीहरू एउटा अग्लो रूखमा चढ्न र झर्न थाले
कहिले टाउको तल हुन्थ्यो र खुट्टा माथि
कहिले खुट्टा तल हुन्थे र टाउको माथि,
केही दिनपश्चात जब टाउको र खुट्टा
दुवैको चेतना समाप्त भयो
तब ती त्यसै रूखको ठूलो टोड्कामा अड्किए
जहाँ एउटा पुरानो सर्पले फुल पारिराखेको थियो
जो फुट्नै लागेका थिए ।

सुन्नासाथ गरिबी हटाऔँ
तिनीहरू अँध्यारो इनारमा उत्रिए
र गर्न थाले सरसफाइ
इटा, रोडा, फुटेका गाग्रा, खिया लागेका लोहोटा
जम्मा गरिसकेपछि
जब हिलोमा लत्पतिएका ती आउन खोजे बाहिर
तब विभिन्न उपाधिद्वारा अलङ्कृत गर्न थालियो तिनलाई 
र त्यो डोरी काटियो-
जसको सहाराले ती उत्रेका थिए इनारमा ।

सुन्नासाथ गरिबी हटाऔँ
उनीहरू निकै ठुलो रोटी बेल्न थाले,
निकै बेलिसकेपछि
तिनले थाहा पाए- तावा सानो छ
र छैनन् कतै चुलाहरू,
फेरि ती हात बाँधेर बसे
जब पिठोमा फोका देखिन थाले
ती सोच्न थाले फोकाहरूबाट अ‍ैषधी बनाउने विषयमा
जसले गर्न सकोस् भोकको उपचार ।

सुन्नासाथ गरिबी हटाऔँ
तिनीहरूले समाते किराहरू
र छाडिदिए फोहोर बस्तीहरूमा
अनि, बाहिर पालहरूमा बसेर
ती प्रतीक्षा गर्न थाले किराहरू फर्किने
जब सुन्निन थाले किराहरू
र, भाग्न थाले मान्छेहरू बस्ती छाडेर
तब तिनीहरू पनि पाल उठाएर हिँडे ।

सुन्नासाथ गरिबी हटाऔँ
तिनले बनाए बडेमानका नक्साहरू
अँकडाहरू जम्मा पारे
र, रट्न थाले तिनलाई
नक्साका पोसाक लगाएर
जब लहरै उभिए तिनीहरू
बज्न थाल्यो राष्ट्रिय धुन
तिनले सुरु गरे परेड
र, एकै ठाउँमा पछार्न लागे खुट्टाहरू ।

सुन्नासाथ गरिबी हटाऔँ
हरेक घाइते कानहरूलाई चाट्न थाले ती आफ्नो जिब्राले 
र, बोल्न थाले( ठिक तिनैको नापका शब्दहरू 
जब साना हुन्थे कान ती शब्दलाई सानो बनाइदिन्थे
जब ठुला हुन्थे कान ती शब्दलाई ठुलो बनाइदिन्थे
यो तानातानमा चकनाचुर भएर फुटे शब्दहरू
र, चिन्नै नसकिने भए
फेरि तिनीहरूले आफ्नो जिब्रो सिलाए
र, कानलाई बन्द गर्नका लागि
कपासको खेती गर्न थाले ।

(‘कुआनो नदी’बाट)
 
३. इच्छापत्र....
-बाबुषा कोहली

सफा गर्नू मेरो कोठा म मरेपछि 
खोज्नू एक एक चीज
घरभरि बिनाताल्चा छरिएका छन् मेरा सामानहरू

मेरा सपनाहरू ती महिलाहरूलाई दिएर पठाउनू-
जो भान्सादेखि सुत्ने कोठासम्म खुम्चिएको आफ्नो संसारमा हराएका छन् 

मेरा हाँसोका खित्काहरू वृद्धाश्रमका ती बुढाहरूलाई दिनू-
जसका छोराछोरी हराएका छन् अमेरिकाका जगमगाउँदा सहरहरूमा

हेर्नू मेरो टेबलमा- केही रङहरू होलान् त्यहाँ
ती रङले रङ्गाइदिनू त्यो बिधवाको साडी-
जसको पतिको रगतले रङ्गिएको छ देशको सिमाना
जो हिजै मात्र सुतेको हो देशको झन्डा ओडेर

मेरो चञ्चलता मेरो आनन्द
भरिदिनू तिनका नसा नसामा-
झुकेका छन् जसका काँध गह्रौँ किताबका झोलाले 

मेरा आँसु दिनू ती सबै कविहरूलाई
मलाई विश्वास छ- हरेक थोपाले उत्पन्न गर्ने छन् कविता !

मेरो मान मेरो इज्जत त्यो यौनकर्मी महिलाको नाममा समर्पित होस्-
छोरी पढाउनका लागि बेच्छे शरीर जसले

यो देशका हरेक युवकलाई
समातेर लगाइदिनू इन्जेक्सन मेरो आक्रोशको
यो आवश्यक पर्ने छ तिनलाई क्रान्तिको समयमा

मेरो पागलपन त्यो भक्त सुफीको भागमा पर्छ-
सबैथोक त्यागेर जो निस्केको छ ईश्वर अल्लाहको खोजीमा

अब बाँकी रहे-

मेरा ईष्या, मेरो लालच, मेरो क्रोध
मेरा मिथ्याहरू, मेरो स्वार्थ

यसो गर्नू-
तिनलाई मसँगै जलाइदिनू....